Każda forma zatrudnienia ma swoje plusy i minusy. Zarówno takie związane z kwestiami finansowymi, jak i formalnościami.
W dzisiejszym artykule postanowiłam porównać dwie formy zatrudnienia z jakich może korzystać programista: umowa o pracę oraz tzw. “samozatrudnienie” w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej.
Spis treści:
- Forma opodatkowania
- Koszty uzyskania przychodu
- Odliczenie VAT
- Składki społeczne
- Składka zdrowotna
- Danina solidarnościowa
- Kredyt na samochód a leasing samochodu
- Zasiłek chorobowy
- Urlop wypoczynkowy
- Formalności i sprawy urzędowe
- Możliwość korzystania z benefitów
- Przywileje wynikające z Kodeksu pracy
- Odpowiedzialność
- Okres wypowiedzenia
- Miejsce i czas pracy
- Podporządkowanie służbowe
- Tabela z porównaniem umowy o pracę oraz jednoosobowej działalności gospodarczej
Zaczniemy od aspektów finansowych oraz podatkowych.
Forma opodatkowania
Jeśli pracujesz na podstawie umowy o pracę, nie masz wyboru, a twoją formą opodatkowania jest skala podatkowa. Płacisz więc 12% podatku PIT dla dochodów do kwoty 120.000 zł rocznie, ale już 32% podatku dla dochodów przekraczających kwotę 120.000 zł.
Natomiast, jeśli świadczysz usługi w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej, masz do wyboru jedną z trzech dostępnych form opodatkowania:
- skala podatkowa (podatek 12% / 32%)
- podatek liniowy (podatek 19%)
- ryczałt ewidencjonowany (podatek 12% dla programisty)
Dodatkowo prowadząc działalność na skali podatkowej lub podatku liniowym, masz możliwość skorzystać z ulgi IP Box (5% podatek). Takiej możliwości nie daje ci praca na etacie.
W przypadku działalności gospodarczej wybór formy opodatkowania może ograniczyć zasadniczo tylko współpraca z byłym lub obecnym pracodawcą. Więcej na ten temat pisałam tutaj >>>
Koszty uzyskania przychodu
Pracując na podstawie umowy o pracę możesz odliczyć koszty uzyskania przychodu, które pomniejszają twój przychód brutto z etatu, dzięki czemu płacisz niższy podatek. W przypadku umowy o pracę możesz korzystać:
- ze standardowych kosztów uzyskania przychodu tj. 250 zł / miesiąc, jeśli pracujesz w miejscu swojego zamieszkania, lub 350 zł / miesiąc, jeśli dojeżdżasz do pracy z innej miejscowości;
- z autorskich 50% kosztów uzyskania przychodu, jeśli wykonujesz prace twórcze i przenosisz na swojego pracodawcę prawa autorskie do stworzonego programu komputerowego;
Prowadząc działalność gospodarczą na skali podatkowej lub podatku liniowym również masz prawo pomniejszyć przychód o koszty. Będą to jednak faktycznie poniesione wydatki na cele działalności gospodarczej, udokumentowane fakturami np. opłaty leasingowe, sprzęt komputerowy, licencje na oprogramowanie, branżowe kursy i literatura, opłaty księgowe, stanowisko pracy (biurko, fotel).
Odliczenie VAT
Programiści na działalności gospodarczej, którzy zarejestrowali się jako podatnicy VAT czynni, mogą odliczyć (odzyskać) VAT wynikający z faktur kosztowych, dotyczących prowadzonej działalności.
W przypadku etatu nie ma takiej możliwości, nawet jeśli sam pokrywasz koszty związane z podniesieniem kompetencji zawodowych (kursy, szkolenia, literatura i czasopisma branżowe, portale edukacyjne).
Składki społeczne
Składki na ubezpieczenie społeczne to w sumie składka emerytalna, rentowa, chorobowa i wypadkowa. W przypadku umowy o pracę pobierane są one od kwoty wynagrodzenia. Płacisz więc w sumie 31,64% składek społecznych z umowy o pracę.
W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej składki na ubezpieczenie społeczne również wynoszą 31,64%, jednak nie są ustalane na podstawie twojego wynagrodzenia za świadczone usługi programistyczne. Podstawą do naliczenia składek społecznych jest:
- dla ZUS preferencyjnego: 30% minimalnego wynagrodzenia – w 2023 r. jest to kwota 1.047 zł (styczeń – czerwiec) oraz 1.080 zł (lipiec – grudzień)
- dla dużego ZUS: 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego – w 2023 r. jest to kwota 4.161 zł
A to z kolei oznacza, że twoja składka społeczna na ZUS preferencyjnym wyniesie zaledwie 331,26 zł / miesiąc (styczeń – czerwiec) oraz 341,72 zł / miesiąc (lipiec – grudzień).
Natomiast na dużym ZUS tylko: 1316,54 zł / miesiąc.
Składka zdrowotna
Wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne uzależniona jest od formy opodatkowania. Dlatego też w przypadku umowy o pracę zapłacisz 9% składkę zdrowotną od dochodu z etatu.
W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej składka zdrowotna wynosi:
- dla skali podatkowej – 9% uzyskanego dochodu;
- dla podatku liniowego – 4,9% uzyskanego dochodu;
- dla ryczałtu ewidencjonowanego:
– 376,16 zł / m-c dla przychodu do 60 tys. zł rocznie,
– 626,93 zł / m-c dla przychodu do 300 tys. zł rocznie,
– 1.128,48 zł / m-c dla przychodu powyżej 300 tys. zł rocznie.
Danina solidarnościowa
Danina solidarnościowa to dodatkowe 4% podatku, który płacą osoby osiągające dochód roczny przekraczający kwotę 1 mln zł. Daninę solidarnościową odprowadza się od nadwyżki dochodu ponad kwotę 1 mln zł.
Sumuje się tutaj m.in. dochody z umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło, dochody z jednoosobowej działalności gospodarczej opodatkowanej według skali podatkowej lub podatkiem liniowym, czy dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych.
Najprościej mówiąc, aby sprawdzić, czy przekraczasz dochód 1 mln zł, musisz zsumować swoje dochody z zeznania rocznego PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT_CFC oraz PIT-40A.
Jednak wśród wymienionych pozycji nie ma przychodów opodatkowanych ryczałtem ewidencjonowanym (zeznanie roczne PIT-28).
Jeśli więc osiągasz wyłącznie przychody opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym, to nie zapłacisz dodatkowego 4% podatku, nawet jeśli twój roczny przychód przekroczy 1 mln zł. Możliwość taką daje ci jedynie prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej.
Kredyt na samochód a leasing samochodu
Jako przedsiębiorca masz możliwość, aby wziąć samochód w leasing na firmę i korzystać z niskiego oprocentowania. Jeśli pracujesz na etacie w zasadzie pozostaje ci jedynie opcja kredytu na samochód, a tutaj oprocentowanie jest zazwyczaj wyższe w porównaniu do leasingu.
Zasiłek chorobowy
W przypadku umowy o pracę podstawą wynagrodzenia chorobowego jest średnie wynagrodzenie brutto z 12 miesięcy poprzedzających zwolnienie lekarskie.
Natomiast w przypadku działalności gospodarczej podstawą zasiłku chorobowego jest średnia podstawa wymiaru składek społecznych z 12 miesięcy poprzedzających zwolnienie lekarskie:
- dla ZUS preferencyjnego podstawa wymiaru składek społecznych to 1.047 zł (styczeń-czerwiec 2023 r.) i 1.080 zł (lipiec-grudzień 2023 r.)
- dla dużego ZUS podstawa wymiaru składek społecznych to 4.161,00 zł
Co to oznacza? Zasiłek chorobowy wypłacony z umowy o pracę jest co do zasady wyższy, niż ten jaki otrzymasz z działalności gospodarczej.
Możesz jednak dodatkowo zabezpieczyć się na wypadek choroby podczas pracy B2B np. wykupić ubezpieczenie od utraty dochodu, czy odkładać część swojego wynagrodzenia na taką ewentualność.
Urlop wypoczynkowy
Pracując na podstawie umowy o pracę (w zależności od stażu pracy) korzystasz z 20 lub 26 dni płatnego urlopu wypoczynkowego rocznie.
Świadcząc usługi na podstawie kontraktu B2B nie masz prawa do urlopu, jaki wynika z Kodeksu pracy. Możesz jednak negocjować warunki umowy i ustalić z kontrahentem wyższe wynagrodzenie, które “rekompensuje” czas urlopu.
Formalności i sprawy urzędowe
Umowa o pracę to dla ciebie minimum formalności, ponieważ wszystkimi urzędowymi formalnościami zajmuje się Pracodawca.
Pracując na podstawie kontraktu B2B sam zajmujesz się formalnościami np.
- wystawiasz faktury za świadczone usługi (jednak w programie do fakturowania, możesz to zrobić w 1 minutę);
- składasz deklaracje do urzędu skarbowego i ZUS (chociaż w tych pracach może zastąpić ciebie księgowa);
- wykonujesz przelew ze swojego konta bankowego do urzędu skarbowego i ZUS;
Możliwość korzystania z benefitów
Programiści pracujący na umowę o pracę zazwyczaj mogą korzystać z różnych świadczeń socjalnych oferowanych przez Pracodawcę (benefity pracownicze) np. karta sportowa, prywatna opieka medyczna, bony na lunch, dostęp do napojów w firmie.
Świadczenia pracownicze nie przysługują tobie, jeśli współpracujesz z kontrahentem na podstawie umowy B2B. Jednak często pozostaje tutaj pole do negocjacji i kontrahent zgadza się na udostępnienie takich benefitów dla samozatrudnionych programistów (bezpłatnie, częściowo odpłatnie lub za 100% odpłatnością).
Przywileje wynikające z Kodeksu pracy
Pracownikom przysługują różne dodatkowe przywileje wynikające z Kodeksu pracy np. urlop okolicznościowy, urlop na czas opieki nad dzieckiem, czy urlop na żądanie.
Przepisy Kodeksu pracy nie dotyczą jednak programistów na jednoosobowej działalności gospodarczej.
Odpowiedzialność
Pracownik ponosi odpowiedzialność materialną za szkody wyrządzone Pracodawcy do wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.
Odpowiedzialność za szkody, które powstały w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą reguluje umowa, jaką zawarł programista ze swoim kontrahentem oraz przepisy Kodeksu cywilnego. Najczęściej kontrakt B2B wskazuje tzw. kary umowne. Dlatego też przed podpisaniem umowy, warto skorzystać z pomocy prawnika, który dokona analizy kontraktu.
Okres wypowiedzenia
Okres wypowiedzenia umowy o pracę regulują przepisy Kodeksu pracy. Dla umowy o pracę na czas określony lub nieokreślony wynosi on:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Okres wypowiedzenia umowy B2B jest dowolny i uzależniony od zapisów podpisanego kontraktu. Najczęściej 1 do 3 miesięczny okres wypowiedzenia.
Miejsce i czas pracy
W przypadku umowy o pracę Pracodawca wyznacza miejsce i czas pracy np. siedziba firmy oraz godz. pracy 08:00 – 16:00 w dni robocze.
Programiści, którzy świadczą usługi w ramach działalności gospodarczej nie powinni pracować w miejscu i czasie wyznaczonym przez kontrahenta, ponieważ taka relacja prowadziłaby do wniosku, że jest to tak naprawdę “ukryta” umowa o pracę. U ramach współpracy B2B programista ma więc większą swobodę w wyborze miejsca i godzin pracy. Chociaż najczęściej specyfika pracy i organizacja u kontrahenta wymaga dostosowania się do pewnych norm pracy.
Podporządkowanie służbowe
Umowa o pracę charakteryzuje się podporządkowaniem służbowym, gdzie podlegasz pod kierownika, czy managera. Manager taki narzuca zasady wykonywania pracy oraz wydaje polecenia służbowe.
Świadczenie usług w ramach działalności gospodarczej daje ci większą swobodę. Musisz wywiązać się z ustalonych terminów oraz realizacji zadań, jednak masz dużą elastyczność w zakresie organizacji własnej pracy i planowania.
Tabela z porównaniem umowy o pracę oraz jednoosobowej działalności gospodarczej
| Umowa o pracę | B2B | |
| Forma opodatkowania | Tylko skala podatkowa (podatek 12% / 32%) | Możliwość wybrania:
|
| Koszty uzyskania przychodu | Standardowe w wysokości 250 zł lub 300 zł /m-c. W przypadku prac z przeniesieniem praw autorskich do programu komputerowego: 50% koszty uzyskania przychodu. | W wysokości faktycznie poniesionej na podstawie faktur (dotyczy osób na skali podatkowej lub podatku liniowym). |
| Odliczenie VAT | Nie dotyczy | Podatnicy VAT czynni mogą odliczyć (odzyskać) kwotę VAT wynikających z faktur kosztowych, związanych z utrzymaniem firmy. |
| Składka zdrowotna | W wysokości 9% od dochodu | Uzależniona od formy opodatkowania:
|
| Składki społeczne | W wysokości 31,64% od wynagrodzenia | W 2023 r. w wysokości:
|
| Danina solidarnościowa | Dochody opodatkowane według skali podatkowej wliczają się do limitu tzw. daniny solidarnościowej | W zależności od wybranej formy opodatkowania:
|
| Miejsce i czas pracy | Wyznaczone przez Pracodawcę | Możliwość wyboru miejsca i czasu pracy. Często w porozumieniu z kontrahentem. |
| Podporządkowanie służbowe | Tak | Nie występuje |
| Urlop wypoczynkowy | Płatny urlop wypoczynkowy w wymiarze 20 do 26 dni rocznie. | Płatny urlop w rozumieniu Kodeksu pracy nie występuje. Najczęściej równowartość wynagrodzenia za urlop wkalkulowana jest w wynagrodzenie za usługę. |
| Zasiłek chorobowy | Podstawą wynagrodzenia chorobowego jest średnie wynagrodzenie brutto z 12 miesięcy poprzedzających zwolnienie lekarskie. | Podstawą zasiłku chorobowego jest średnia podstawa wymiaru składek z 12 miesięcy poprzedzających zwolnienie lekarskie:
|
| Okres wypowiedzenia | Okres wypowiedzenia określa Kodeks pracy. Dla umowy o pracę na czas określony lub nieokreślony:
| Uzależniony od zapisów umowy B2B |
| Odpowiedzialność | Ograniczona do wysokości 3-krotności wynagrodzenia z umowy o pracę. | Odpowiedzialność wynikająca z Kodeksu cywilnego i uzależniona od zapisów umowy B2B. |
| Przywileje wynikające z Kodeksu pracy | Można korzystać z przywilejów wynikających z Kodeksu pracy np. z urlopu okolicznościowego, urlopu na czas opieki nad dzieckiem, czy urlopu na żądanie. | Nie dotyczy |
| Leasing samochodu | Możliwość kredytu/leasingu/dzierżawy samochodu na mniej korzystanych warunkach, niż w przypadku przedsiębiorców. | Możliwość korzystania z leasingu na firmę z niskim oprocentowaniem. |
| Formalności | Formalności po stronie Pracodawcy | Formalności po stronie Przedsiębiorcy (wystawianie faktur, rozliczenia księgowe, zapłata podatku i ZUS) |
| Możliwość korzystania z benefitów | Można korzystać z benefitów oferowanych przez Pracodawcę. | Można korzystać z benefitów oferowanych przez Kontrahenta, jeśli podjęte zostaną takie uzgodnienia pomiędzy stronami umowy B2B. |
 | Potrzebujesz księgowej? Skontaktuj się ze mną!
|
