Samozatrudnienie, choć może być atrakcyjną opcją dla wielu osób, często wiąże się z szeregiem wyzwań i zagrożeń, których nie wszyscy są świadomi. Dlatego też warto zgłębić tę tematykę i unikać potencjalnych problemów już na samym początku działalności.
Czym jest samozatrudnienie?
Samozatrudnienie to forma prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej wpisanej do CEIDG, w której jedna osoba jest zarówno właścicielem, jak i jedynym pracownikiem swojej firmy.
Decydując się na samozatrudnienie, współpracujesz z jednym (rzadko kilkoma) kontrahentami, świadcząc usługi, lub dostarczając produkty.
| Spis treści: |
1. Kwota na fakturze samozatrudnionego
Osoby samozatrudnione często zastanawiają się, jaką kwotę netto powinny negocjować na swojej fakturze.
Możesz porównać swoją sytuację do wynagrodzenia pracownika na takim samym stanowisku.
W typowej sytuacji firma dysponuje ustalonym budżetem na pracownika (umowa o pracę), np. w wysokości 20 000 zł brutto na umowie o pracę. Oznacza to całkowity koszt pracodawcy w wysokości 24 096 zł.
Teraz, przekładając tę sytuację na osobę samozatrudnioną, na fakturze powinna znaleźć się przynajmniej kwota 24 096 zł netto plus podatek VAT.
W ten sposób całkowity koszt pracodawcy w obu tych opcjach wyrównuje się i jest taki sam.
Zazwyczaj negocjuje się jeszcze wyższe wynagrodzenie na fakturze tj. powiększone o “rekompensatę” za utracony urlop, czy inne świadczenia pracownicze.
2. Niższa emerytura samozatrudnionego
Z emeryturą bywa różnie. Jedni w nią wierzą, inni mają wątpliwości. Tutaj zostawiam wybór Tobie.
Faktem jednak jest, że jako osoba prowadząca własną działalność gospodarczą nie odprowadzasz składek emerytalnych od swojego dochodu, lecz od podstawy naliczenia składek społecznych.
Aktualnie w 2024 r. ta podstawa wynosi:
- 4.694,40 zł na dużym ZUS (co miesiąc płacisz składkę emerytalną w wysokości 916,35 zł)
- 1.272,60 zł na ZUS preferencyjnym (co miesiąc płacisz składkę emerytalną w wysokości 248,41 zł)
Oznacza to odprowadzenie znacznie niższych składek emerytalnych, w porównaniu do umowy o pracę i w efekcie niższą emeryturę. Choć trudno przewidzieć, co będzie za 20 czy 30 lat, warto przygotować się na możliwość otrzymania minimalnej emerytury w przyszłości.
3. Zdolność kredytowa samozatrudnionego
Prowadzenie działalności gospodarczej, czyli samozatrudnienie, może rzutować na twoją zdolność kredytową, szczególnie jeśli wybierzesz formę opodatkowania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Banki zwykle nie są zbyt przychylnie nastawione do osób opodatkowanych w ten sposób. Szacują bowiem dochód na poziomie 30% do 50% twoich przychodów, co nie zawsze odzwierciedla rzeczywistość, zwłaszcza w przypadku programistów, którzy zazwyczaj nie generują wysokich kosztów prowadzenia działalności.
Dlatego, jeśli rozważasz wzięcie kredytu, zwłaszcza hipotecznego na mieszkanie lub dom, warto skonsultować się ze swoim bankiem w celu sprawdzenia swojej zdolności kredytowej z uwzględnieniem prowadzonej działalności.
4. Samozatrudnienie a ukryty stosunek pracy
Jeśli z treści twojej umowy B2B oraz zakresu wykonywanych przez ciebie obowiązków wynika, że np.
- pracujesz w określonych godzinach i miejscach,
- korzystasz z urlopu na takich samych zasadach jak pracownicy,
- podlegasz służbowo przełożonym,
- nie ponosisz ryzyka związanego z wykonywanymi czynnościami,
to istnieje ryzyko, że twoja działalność nie będzie miała charakteru samozatrudnienia, lecz bardziej przypominać będzie umowę o pracę.
W przypadku kontroli może to skutkować uznaniem takiej współpracy za umowę o pracę, a nie działalność gospodarczą między przedsiębiorcami.
5. Były pracodawca a podatek samozatrudnionego
Jeśli rozpoczynasz współpracę ze swoim byłym/obecnym pracodawcą, dla którego w bieżącym lub poprzednim roku pracowałeś na podstawie umowy o pracę w tym samym zakresie obowiązków, musisz wiedzieć o ograniczeniach dotyczących wyboru formy opodatkowania. Szczegółowo omówiłam ten temat w moim artykule:
Przejście z etatu na działalność w tej samej firmie – co oznacza dla programisty? |
W przypadku współpracy z byłym pracodawcą, podatek liniowy jest wykluczony w tym roku, w którym wykonywałeś pracę na jego rzecz. Natomiast ryczałt jest wykluczony w tym roku oraz w roku kolejnym.
6. Były pracodawca a ZUS samozatrudnionego
Programista, który prowadzi działalność gospodarczą i świadczy usługi dla byłego (lub obecnego) pracodawcy, nie może skorzystać z ulgi na start, ani preferencyjnego ZUS-u. W takiej sytuacji musi opłacać duży ZUS.
To zdarza się wtedy, gdy programista:
- Przed rozpoczęciem działalności gospodarczej w bieżącym roku kalendarzowym lub w poprzednim roku kalendarzowym,
- Wykonywał w ramach umowy o pracę czynności objęte zakresem wykonywanej działalności gospodarczej.
7. Ograniczenie praw konsumenta przy zakupach “na firmę”
Osoby prywatne mają największe zabezpieczenia, jeśli chodzi o prawa konsumenckie tj. osoby, które kupują produkty bez faktury na firmę.
Od stycznia 2021 roku, osoby prowadzące działalność gospodarczą i zarejestrowane w CEIDG mogą w niektórych sytuacjach korzystać z dodatkowych praw, w tym:
- Umowy zawierane z nimi przez sprzedających nie mogą zawierać niedozwolonych klauzul.
- Mają prawo do rozszerzonej ochrony w przypadku rękojmi.
- Mogą odstąpić od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy w ciągu 14 dni.
 | Potrzebujesz księgowej? Skontaktuj się ze mną!
|
| Monika Salawa Księgowa i właścicielka biura rachunkowego, które świadczy usługi online dla klientów z całej Polski. Od ponad 10 lat pomaga przedsiębiorcom z branży IT w rozliczeniach podatkowych. Jej głównym celem jest maksymalne ułatwienie procesu rozliczeń, redukcja formalności oraz zapewnienie klientom komfortu i bezpieczeństwa w dynamicznym świecie podatkowym. Sama aktywnie wykorzystuje rozwiązania informatyczne, wprowadzając nowoczesne technologie i automatyzację do obsługi klientów. Dodatkowo, dzieli się swoją wiedzą w mediach społecznościowych, gdzie obserwuje ją ponad 180 000 osób, dostarczając wartościowych informacji i porad z zakresu księgowości i podatków. | |
