Kto mógłby przypuszczać, że ten mit przez wiele lat będzie funkcjonował wśród osób prowadzących działalność gospodarczą. Dzisiaj postanowiłam obalić twierdzenie “Przedsiębiorca na ryczałcie nie może być VAT-owcem” lub “Co wybrać: ryczałt czy VAT?”. Nic bardziej mylnego.
Wieloletnie przekonanie, że prowadzenie działalności gospodarczej na ryczałcie wyklucza możliwość bycia płatnikiem VAT, okazało się jednym z tych mitów, które wyjątkowo długo funkcjonuje w podatkowej rzeczywistości. Często słyszane pytania typu “Czy jestem zobowiązany/a do wyboru między ryczałtem a VAT?”, lub “Czy ryczałt i VAT mogą istnieć obok siebie?” stawiały przed przedsiębiorcami widmo dylematu, które w rzeczywistości jest zupełnie zbędne.
W dzisiejszym wpisie rozwiejemy te wątpliwości, rozbijając na kawałki mit o niezgodności opodatkowania ryczałtem z pełnieniem roli płatnika VAT. Wykażemy, że wybór jednej formy opodatkowania nie wyklucza drugiej, a wręcz przeciwnie – może stanowić element strategicznego podejścia do prowadzenia skutecznej działalności gospodarczej.
Spis treści
Co to znaczy być na ryczałcie?
Być “na ryczałcie” oznacza, że przedsiębiorca wybiera konkretną formę opodatkowania, w której płaci stały procent od swoich przychodów jako podatek. Ta forma opodatkowania jest znana jako “ryczałt” lub “ryczałt ewidencjonowany”.
Na ryczałcie nie trzeba prowadzić skomplikowanej księgowości, jak w przypadku innych form opodatkowania. Zamiast tego, płaci się ustalony podatek bez względu na dokładne koszty i wydatki działalności. Jest to bardziej prosty sposób rozliczania podatków, co może być atrakcyjne dla małych firm lub przedsiębiorców.
Zobacz również:
Stawki ryczałtu w 2025
Podatnicy, którzy wybierają ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, mają możliwość skorzystania z jednej z dziesięciu dostępnych stawek. W zależności od charakteru prowadzonej działalności, przedsiębiorcy mogą dostosować stawki podatkowe, aby jak najlepiej oddać specyfikę ich branży.
Obecny wykaz stawek obejmuje: 17%, 15%, 14%, 12,5%, 12%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3% i 2%.
W branży IT najczęściej spotykamy stawki ryczałtu w wysokości 12%, 8,5% lub 15%.
Jeżeli masz pytanie o założenie jednoosobowej działalności gospodarczej, lub szukasz księgowej do współpracy, zostaw mi wiadomość przez formularz kontaktowy. |
Czym jest ryczałt (ewidencjonowany)
Każda osoba która prowadzi działalność gospodarczą i otrzymuje wynagrodzenie za swoje usługi, musi zapłacić podatek od uzyskanego przychodu/dochodu, czyli podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT). Podatek PIT płacisz według wybranej przez ciebie formy opodatkowania PIT:
- według skali podatkowej lub
- podatkiem liniowym lub
- ryczałtem ewidencjonowanym
Prowadząc działalność gospodarczą, musisz wybrać jedną z wyżej wymienionych opcji i zapłacić podatek PIT.
Ryczałt ewidencjonowany jest jedną z form opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej w zakresie podatku PIT.
Przedsiębiorcy korzystający z ryczałtu płacą podatek od przychodu, tym samym nie mają możliwości pomniejszania przychodu o firmowe koszty.
Jest to pierwszy podatek jaki płaci przedsiębiorca.
Przykład
Adam jest programistą i prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, która jest opodatkowana na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego. To oznacza, że Adam płaci 12% stawkę ryczałtu od swoich przychodów.
W lipcu 2025 roku wystawił fakturę na usługi programistyczne o wartości 10.000 zł netto, powiększoną o 23% podatku VAT (czyli 2.300 zł). To daje razem 12.300 zł brutto.
Podczas rozliczania swoich podatków, Adam zapłaci podatek dochodowy PIT w wysokości 1.200 zł (10.000 zł * 12% = 1.200 zł).
* Dla uproszczenia pominięte zostało odliczenie składek ZUS.
Czym jest VAT
Drugim podatkiem jaki może (a czasem musi) płacić przedsiębiorca jest podatek VAT. Jest to zupełnie inny podatek, niezwiązany z wyżej omówionym PIT.
Przedsiębiorca VAT-owiec musi do ceny swojej usługi dodać podatek VAT (zazwyczaj 23%). Następnie ten doliczony podatek VAT przedsiębiorca odprowadza do urzędu skarbowego. Jednak zanim to zrobi, ma prawo pomniejszyć VAT wynikający z jego sprzedaży, o VAT widniejący na fakturach kosztowych. W ten sposób do urzędu skarbowego wpłacana jest tylko różnica pomiędzy VAT od sprzedaży, a VAT od kosztów firmowych.
Zatem ryczałt ewidencjonowany oraz VAT to dwa, zupełnie inne podatki. Nie wykluczają się wzajemnie.
Przykład
Adam jest programistą i prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, która jest opodatkowana na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego. To oznacza, że Adam płaci 12% stawkę ryczałtu od swoich przychodów.
W lipcu 2025 roku wystawił fakturę na usługi programistyczne o wartości 10.000 zł netto, powiększoną o 23% podatku VAT (czyli 2.300 zł). To daje razem 12.300 zł brutto.
Podczas rozliczania swoich podatków, Adam zapłaci podatek VAT w wysokości 2.300 zł (podatek VAT wynikający z faktury sprzedaży).
Czym się różni VAT od ryczałtu?
VAT to rodzaj podatku, który doliczasz do swoich produktów lub usług, gdy je sprzedajesz. Kiedy ktoś kupuje coś od ciebie, płaci nie tylko za towar czy usługę, ale także za dodany VAT. Później przekazujesz zebrane VAT-y do budżetu państwa jako podatek.
Ryczałt to inny sposób opodatkowania. Tu płacisz określony procent od swoich przychodów netto jako podatek.
Podsumowując, VAT to podatek doliczany do cen towarów lub usług, a ryczałt to stały procent płatny jako podatek od przychodów.
Kwoty na fakturze sprzedaży od których płacisz ryczałt i VAT
Jeżeli masz pytanie o założenie jednoosobowej działalności gospodarczej, lub szukasz księgowej do współpracy, zostaw mi wiadomość przez formularz kontaktowy. |
Ryczałt czy VAT?
W roli przedsiębiorcy musisz zdecydować się na jedną z dostępnych form opodatkowania np. ryczałt, który dotyczy podatku dochodowego. Podatek VAT nie należy do kategorii podatku dochodowego. Teraz, będąc na ryczałcie, masz możliwość dokonania wyboru, czy chciałbyś (lub musisz) korzystać z podatku VAT, czy też zdecydujesz się na zwolnienie z VAT.
Możliwe są zatem różne opcje prowadzenia działalności gospodarczej:
- Ryczałt ewidencjonowany + VAT
- Ryczałt ewidencjonowany bez VAT
Jednak nie możesz założyć firmy i być tylko na VAT.
Tym samym obalam również mit, że przedsiębiorca na ryczałcie nie może być VAT-owcem.
Tak, można korzystać z ryczałtu i być VAT-owcem.
W przypadku programistów pracujących na kontraktach B2B to najczęściej bardzo opłacalne.
 | Potrzebujesz księgowej? Skontaktuj się ze mną!
|
| Monika Salawa Księgowa i właścicielka biura rachunkowego, które świadczy usługi online dla klientów z całej Polski. Od ponad 10 lat pomaga przedsiębiorcom z branży IT w rozliczeniach podatkowych. Jej głównym celem jest maksymalne ułatwienie procesu rozliczeń, redukcja formalności oraz zapewnienie klientom komfortu i bezpieczeństwa w dynamicznym świecie podatkowym. Sama aktywnie wykorzystuje rozwiązania informatyczne, wprowadzając nowoczesne technologie i automatyzację do obsługi klientów. | |
Dobrze rozumiem, że wszystko co kupuję na firmę na przyklad samochód, sprzet itd mogę odliczyc od tego VAT? Jak z czynszem? Jeżeli mam działanośc zarejestrowaną w własnościowym mieszkaniu? Czy mogę odliczyć VAT od czynszu, pradu i internetu?
Ciężko odpowiedzieć na takie pytanie nie znając Pani indywidualnej sytuacji (czy Pani jest VAT-owcem?, czy wydatki służą czynnościom opodatkowanym?). Najlepiej omówić te tematy z księgową lub doradcą podatkowym.
tak, ale tylko część. Proporcjonalnie: jeden pokój, kawałek kuchni, kawałek łazienki itp.
Dobry doradca który prowadzi Ci księgowość to Ci wyjaśni.
Ja odliczam 25% powierzchni mieszkania bo tyle sobie podciągnołem pod działalność.
Dzień dobry. Czy podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym kwota vat z rachunku zakupu za narzędzia pracy “ryczałt 12% programista” Naprz: kupię komputer za 5000 I vat w tym 935zł – czy trzeba zapłacić podatak dochodowy 12% od 935 Zł?
W przypadku faktury zakupu u VAT-owca na ryczałcie, kwota podatku VAT może zostać odliczona, a kwota netto nie stanowi kosztu.
Dzięki za ten artykuł. Mało jest informacji na temat tego zagadnienia, to o tyle problematyczne, jeżeli ma się podpisane umowy bez vat i nagle trzeba je zmieniać na umowy z vatem. Ciężkie do ogarnięcia.